Sắt là một khoáng chất thiết yếu giúp duy trì nhiều chức năng sống còn trong cơ thể con người. Đặc biệt, sắt đóng vai trò then chốt trong việc sản xuất hồng cầu – các tế bào mang oxy đến nuôi dưỡng toàn bộ cơ thể. Trong các xét nghiệm đánh giá tình trạng sắt, Ferritin (một loại protein lưu trữ sắt) và Fe huyết thanh (sắt huyết thanh) là hai chỉ số quan trọng hàng đầu. Vậy khi nào bạn nên làm xét nghiệm Ferritin và Fe? Tại sao đây lại là xét nghiệm có tính chất quan trọng trong chẩn đoán và điều trị nhiều bệnh lý?
1. Ferritin và Fe huyết thanh là gì?
Ferritin là một loại protein có khả năng lưu trữ sắt bên trong tế bào, đặc biệt là ở gan, lách, tủy xương và cơ. Một phần nhỏ Ferritin được giải phóng vào máu, và xét nghiệm nồng độ Ferritin trong huyết thanh sẽ cho biết dự trữ sắt của cơ thể.
• Ferritin thấp thường cho thấy thiếu sắt – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây thiếu máu.
• Ferritin cao có thể gợi ý tình trạng quá tải sắt, nhiễm trùng, viêm mạn tính hoặc bệnh gan.
Fe huyết thanh là lượng sắt tự do đang lưu hành trong máu, gắn với transferrin – một loại protein vận chuyển sắt đến các cơ quan cần thiết, nhất là tủy xương.
Kết hợp giữa Ferritin và Fe huyết thanh, cùng với các chỉ số khác như TIBC (khả năng liên kết sắt toàn phần) và TSAT (tỷ lệ bão hòa transferrin), bác sĩ có thể đánh giá toàn diện hơn về tình trạng chuyển hóa sắt của cơ thể.
2. Xét nghiệm Ferritin và Fe thường được bác sĩ chỉ định trong các tình huống sau:
– Khi Thiếu máu do thiếu sắt là nguyên nhân phổ biến nhất của thiếu máu, đặc biệt ở trẻ em, phụ nữ có thai, người ăn chay trường hoặc người bị rối loạn hấp thu đường ruột.
Các triệu chứng cần lưu ý gồm:
• Da xanh xao, mệt mỏi kéo dài
• Hoa mắt, chóng mặt, đau đầu
• Tim đập nhanh, thở dốc khi hoạt động nhẹ • Móng tay dễ gãy, rụng tóc
• Thèm ăn bất thường (như đất, đá, băng…)
– Khi nghi ngờ cơ thể hấp thu sắt kém: Các bệnh lý mạn tính như viêm ruột (Crohn, viêm loét đại tràng), cắt dạ dày, tiêu chảy kéo dài… có thể làm giảm khả năng hấp thu sắt từ thức ăn. Trong các trường hợp này, xét nghiệm Ferritin và Fe giúp đánh giá mức độ thiếu sắt dù có thể chưa gây thiếu máu rõ rệt.
– Những trường hợp có nguy cơ mất máu mạn tính. Mất máu kéo dài – dù không biểu hiện rõ ràng – có thể dẫn đến cạn kiệt dự trữ sắt.
Những trường hợp điển hình là:
• Phụ nữ hành kinh kéo dài hoặc ra máu nhiều
• Người bị trĩ, viêm loét dạ dày – tá tràng, polyp đại tràng
• Bệnh nhân đang lọc máu, phẫu thuật nhiều lần
– Phụ nữ mang thai và cho con bú. Nhu cầu sắt tăng cao trong thai kỳ để đáp ứng cho sự phát triển của thai nhi và tăng thể tích máu của mẹ. Việc kiểm tra Ferritin và Fe định kỳ giúp phát hiện và điều trị thiếu sắt sớm, giảm nguy cơ sinh non, suy dinh dưỡng bào thai và biến chứng hậu sản.
– Trẻ nhỏ trong độ tuổi phát triển nhanh Trẻ sơ sinh thiếu sắt có thể ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ và thể chất. Vì vậy, nếu trẻ có biểu hiện chậm lớn, kém tập trung, hay mệt mỏi, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm đánh giá dự trữ sắt.
-Nghi ngờ tình trạng quá tải sắt Ở chiều ngược lại, quá tải sắt có thể xảy ra ở những người:
• Truyền máu nhiều lần (như trong bệnh thalassemia)
• Mắc bệnh di truyền như Hemochromatosis
• Dùng thực phẩm chức năng chứa sắt kéo dài mà không có chỉ định
Lúc này, Ferritin huyết thanh tăng cao là dấu hiệu cảnh báo cần theo dõi và can thiệp sớm để tránh tổn thương gan, tim và tụy.
3. Xét nghiệm Ferritin và Fe được thực hiện như thế nào?
Xét nghiệm Ferritin và Fe là xét nghiệm máu đơn giản, thường được thực hiện buổi sáng khi bụng đói để có kết quả chính xác nhất.
Lưu ý trước xét nghiệm:
• Nên nhịn ăn 6–8 giờ trước khi lấy máu
• Không uống viên sắt hoặc vitamin C trong vòng 24 giờ trước đó (nếu có sử dụng)
• Báo với bác sĩ nếu đang dùng thuốc kháng sinh, thuốc tránh thai, corticoid…
Thời gian trả kết quả thường khoảng 90 phút, tùy quy trình của từng cơ sở xét nghiệm.
4. Chỉ số Ferritin và Fe bình thường là bao nhiêu?
Các giá trị tham chiếu có thể thay đổi đôi chút theo phòng xét nghiệm, nhưng nhìn chung:
Lưu ý: Việc diễn giải kết quả cần được thực hiện bởi bác sĩ, vì Ferritin cũng có thể tăng giả trong các bệnh viêm nhiễm, ung thư, viêm gan…
5. Vì sao xét nghiệm Ferritin và Fe lại quan trọng?
– Giúp phát hiện thiếu sắt sớm – ngay cả khi chưa thiếu máu
Một người có thể có lượng hồng cầu bình thường nhưng lại đang thiếu hụt sắt dự trữ. Ferritin giảm là dấu hiệu sớm nhất cảnh báo thiếu sắt, trước cả khi biểu hiện bằng thiếu máu rõ rệt. Việc phát hiện sớm giúp can thiệp hiệu quả, phòng ngừa biến chứng lâu dài.
– Hỗ trợ chẩn đoán nguyên nhân thiếu máu. Phân tích Ferritin và Fe cùng với các xét nghiệm khác sẽ giúp xác định liệu thiếu máu là do thiếu sắt, do bệnh mạn tính hay rối loạn huyết học khác.
– Theo dõi hiệu quả điều trị bổ sung sắt. Sau khi bổ sung sắt bằng đường uống hoặc tiêm, bác sĩ sẽ chỉ định làm lại Ferritin và Fe để đánh giá sự cải thiện và điều chỉnh liều lượng cho phù hợp.
– Phát hiện và theo dõi quá tải sắt, kiểm tra Ferritin định kỳ là rất quan trọng ở những người có nguy cơ tích tụ sắt gây hại cho cơ quan nội tạng. Nếu không phát hiện sớm, tình trạng này có thể dẫn đến xơ gan, tiểu đường, suy tim…
6. Xét nghiệm Ferritin và Fe ở đâu uy tín?
Medilab Bình Dương là địa chỉ uy tín trong lĩnh vực xét nghiệm y khoa, với:
• Trang thiết bị hiện đại, đạt chuẩn quốc tế
• Quy trình xét nghiệm chính xác, nhanh chóng
• Đội ngũ kỹ thuật viên và bác sĩ giàu kinh nghiệm
• Dịch vụ lấy mẫu máu tại nhà tiện lợi, tiết kiệm thời gian
Bạn có thể đến trực tiếp Medilab Bình Dương hoặc đặt lịch xét nghiệm tại nhà qua hotline/zalo: 0916 886 291 để được hỗ trợ nhanh chóng.
Xét nghiệm Ferritin và Fe không chỉ dành cho những người đang bị thiếu máu. Đây là công cụ quan trọng giúp phát hiện sớm tình trạng thiếu hoặc thừa sắt – hai vấn đề tưởng chừng đơn giản nhưng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện kịp thời.
Hãy chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao, để đảm bảo cơ thể luôn được cung cấp đủ vi chất thiết yếu, trong đó có sắt – nguồn năng lượng nuôi sống từng tế bào.
____ 
____
____𝗖𝗢̛ 𝗦𝗢̛̉ 𝐗𝐄́𝐓 𝐍𝐆𝐇𝐈𝐄̣̂𝐌 𝐘 𝐊𝐇𝐎𝐀 𝐌𝐄𝐃𝐈𝐋𝐀𝐁
“Hiểu điều sức khỏe muốn nói “
Thời gian làm việc :Từ thứ 2- Chủ nhật : 6a.m- 20p.m
Hotline tư vấn: 𝟬𝟮𝟳𝟰 𝟮𝟮𝟮 𝟬𝟬𝟯𝟵- 𝟬𝟵𝟭𝟲 𝟴𝟴𝟲 𝟮𝟵𝟭
Địa chỉ : 139 Phạm Ngọc Thạch, KP 5, P. Hiệp Thành, Tp Thủ Dầu Một, Bình Dương.Với sự cộng tác từ Trung tâm Y khoa Medic Hòa Hảo TP. HCM
