𝐕𝐈𝐄̂𝐌 𝐊𝐇𝐎̛́𝐏 𝐃𝐀̣𝐍𝐆 𝐓𝐇𝐀̂́𝐏 (𝐑𝐀)

𝐕𝐈𝐄̂𝐌 𝐊𝐇𝐎̛́𝐏 𝐃𝐀̣𝐍𝐆 𝐓𝐇𝐀̂́𝐏 (𝐑𝐀)

Cứng khớp buổi sáng kéo dài, đau đối xứng ở cổ tay, bàn tay… có thể là tín hiệu đầu tiên âm thầm báo hiệu bạn đang đối diện với Viêm khớp dạng thấp — một bệnh lý tự miễn mạn tính có thể tàn phá hệ thống khớp nếu không phát hiện và can thiệp sớm.

🧠 Tổng quan bệnh học

Viêm khớp dạng thấp (RA) là bệnh tự miễn hệ thống, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm các mô khớp ngoại vi, gây viêm mạn tính, sưng đau và cứng khớp kéo dài, đối xứng hai bên.

Cơ chế bệnh sinh:

• Tế bào miễn dịch (lympho T CD4+, đại thực bào, tương bào) hoạt hóa tiết cytokine tiền viêm như TNF-α, IL-1, GM-CSF, interferon-γ.

• Xuất hiện kháng thể RF (yếu tố dạng thấp) và anti-CCP (kháng peptide citrullin hóa) tạo phức hợp miễn dịch kích hoạt viêm.

• Tăng sinh màng hoạt dịch (pannus) xâm lấn sụn, xương dưới sụn và dây chằng → phá hủy cấu trúc khớp, gây biến dạng vĩnh viễn nếu không can thiệp.

⚠️ Biểu hiện lâm sàng

• Toàn thân: mệt mỏi, chán ăn, sốt nhẹ, gầy sút.
  Khớp: đau, sưng, cứng khớp >60 phút buổi sáng, thường ở cổ tay, bàn–ngón tay 2-3, khớp gối, cổ chân; thường tổn thương đối xứng.
  
• Biến dạng đặc trưng: lệch trụ ngón tay, cổ thiên nga, boutonnière.
  
• Có thể kèm nốt thấp khớp dưới da, hoặc tổn thương nội tạng (phổi, tim, mạch máu…).
  

🧪 Chẩn đoán: 

Việc chẩn đoán sớm RA giúp ngăn tổn thương khớp vĩnh viễn. 

• Xét nghiệm miễn dịch học:
  
  • RF (yếu tố dạng thấp): dương tính ở 70–80% bệnh nhân
    
  • Anti-CCP: độ đặc hiệu cao, xuất hiện rất sớm
    
• Xét nghiệm viêm:
  
  • tốc độ lắng máu (ESR), protein phản ứng C (CRP) tăng cao phản ánh tình trạng viêm toàn thân
    
• Công thức máu: thiếu máu nhẹ, bạch cầu, tiểu cầu tăng
  
• Chẩn đoán hình ảnh (bổ trợ): Magnetic Resonance Imaging (MRI), siêu âm khớp, X-quang bàn tay — nhằm phát hiện hẹp khe khớp, bào mòn xương giai đoạn sớm.
  

💡 Lưu ý: Chẩn đoán RA dựa chủ yếu vào xét nghiệm và đặc điểm lâm sàng — phát hiện càng sớm, khả năng bảo tồn chức năng khớp càng cao.

💪 Điều trị: 

Mục tiêu là giảm viêm, bảo tồn chức năng khớp, nâng cao chất lượng sống. Trong đó, điều trị không dùng thuốc đóng vai trò trung tâm và nên áp dụng sớm:

🏃‍♀️ 1. Vật lý trị liệu & phục hồi chức năng

• Bài tập vận động nhẹ nhàng, tăng dần biên độ và sức mạnh cơ quanh khớp
  
• Liệu pháp nhiệt (chườm ấm), thủy trị liệu
  
• Dụng cụ hỗ trợ sinh hoạt, nẹp chỉnh hình giúp giảm áp lực lên khớp

🥗 2. Điều chỉnh lối sống

• Duy trì cân nặng hợp lý để giảm tải trọng lên khớp
  
• Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia
  
• Ăn uống chống viêm: bổ sung omega-3 (cá béo), rau xanh, trái cây, hạn chế đường tinh luyện
  
• Quản lý stress và giấc ngủ
  

👩‍⚕️ 3. Giáo dục & hỗ trợ tâm lý

• Trang bị kiến thức bệnh học, cách tự chăm sóc tại nhà
  
• Tham gia nhóm hỗ trợ bệnh nhân RA, tư vấn tâm lý khi cần
  

💊 4. Điều trị thuốc (khi cần thiết)

• Nếu các biện pháp không dùng thuốc không kiểm soát được triệu chứng, bác sĩ có thể cân nhắc:
  
  • DMARD (thuốc chống thấp khớp làm thay đổi diễn tiến bệnh)
    
  • Thuốc kháng viêm, giảm đau (NSAID, corticosteroid) ngắn hạn trong đợt bùng phát
    
• Điều trị thuốc luôn cần theo dõi sát, kê đơn và quản lý bởi bác sĩ chuyên khoa Cơ Xương Khớp.
  

⛔ Tiên lượng

Nếu không phát hiện và can thiệp sớm, RA có thể dẫn đến phá hủy khớp, biến dạng vĩnh viễn, mất chức năng vận động, đồng thời tăng nguy cơ Bệnh tim mạch, Loãng xương và một số bệnh ác tính.

📍 Đừng để những cơn đau âm ỉ âm thầm tàn phá hệ xương khớp của bạn.
Hãy chủ động đặt lịch khám chuyên khoa Cơ Xương Khớp và thực hiện xét nghiệm RF, anti-CCP, CRP… để phát hiện sớm Viêm khớp dạng thấp ngay từ giai đoạn đầu.